Pronar: W.Tomkiel, R.Mazur, M.Bukowski str. 40-41 25 lat z Czytelnikami Ekspert o wystrzałach opon str. 8-12 Prinx w sieci POP str. 14-15 Ciężarowe z symbolem 3PMSF str. 32 w rozmowie z red. Sławomirem Górzyńskim4 W numerze: www.przegladoponiarski.pl Oponiarskie wieści ... 6, 12 EKSPERCI Eksplozja dekompresyjna zwana wystrzałem ... 8-10,12 W BRANŻY Partnerstwo POP z Prinx Chengshan ... 14-15 Polska pomoc drogowa na 5! ... 15 Latex. Klienci cenią profesjonalizm ... 16 Kongres Nowej Mobilności 2024 ... 18 Liczba 25 w motoryzacji ... 20 BestDrive. Serwis widoczny z daleka ... 24 Łańcuchy do samochodów ciężarowych ... 26 Pozytywny trend Alzury trwa ... 27 PZPO. Potwierdziły to testy ... 28-29 Dokąd na targi? ... 30 Nokian. O oponach i biznesie ... 31 Opony zimowe ciężarowe ... 32 Eventus. Polska robota w Szwajcarii ... 49 Z wizytą w... fi rmie Sar-Serwis w Skarżysku-Kamiennej Ponad 35 lat ... 34-35 PREZENTACJE Maxus Euniq 6 Jedna wersja, jedne koła ... 36-37 ROZMOWY Ćwierć wieku z Czytelnikami ... 38-40 Pronar Wheels. Pojeździmy po Księżycu i na Marsie ... 41-43 PORADY Prawo w warsztacie (cz. 142) Stawiamy na żywotność ... 44-45 Doskonalenie techniki jazdy (cz. 73) Zużycie opon na torze ... 46 Co każdy szef wiedzieć powinien? Dane z rynku pracy ... 47 EKOLOGIA Lakiery ze zużytych opon ... 48 ELEKTROMOBILNOŚĆ Nie chcą elektryków ... 50 NOWOŚCI RYNKOWE ... 51-56 PRZEGLĄD MAREK Lexus. Najlepsza Toyota ... 57 NA DRODZE Autem po Europie - Węgry ... 58 TESTY 19-calowe zimówki klasy premium ... 59 PASJONACI Marcin Wawrzyniak wraca do rajdów adventure ... 60-61 Dziękujemy m. in. fi rmom AlzuraTyre24, Bridgestone, Continental, Goodyear, Handlopex, Hankook, Interpneu Polska, Kabat, Michelin, Nokian, Pewag, Pirelli, Seat, Vredestein i Yokohama za udostępnienie materiałów informacyjnych i fotografi cznych, które zostały wyko- rzystane w bieżącym numerze „Przeglądu”. Zdjęcie na okładce Przeglądu Oponiarskiego: Edyta Kubicawww.przegladoponiarski.pl5 Od redaktora Czas płynie nieubłaganie i wydawać się może, że nawet po 60. czujemy werwę i że możemy nadal przenosić góry. Myślimy sobie: jeszcze mnie na wiele stać! Chociaż strzyka w różnych miejscach i noce czasami bezsenne, ale się nie poddajemy! No bo kto jak nie my?! Przychodzi też refl eksja, jak sobie uświadomimy, ile już za nami oraz zastanawiamy się ile jeszcze przed! Bo przecież 25 lat to kawał czasu w ludzkim wymiarze. Tyle liczy nasze czasopismo - Przegląd Oponiarski. Przez ten okres działo się bardzo wiele. Nie zawsze było słodko i pięknie. Czasami przemiany gospodarczo-polityczne zachodzące w naszym kraju dawały nam w kość. Były momen- ty zwątpienia, czy podołamy. Dzięki wytrwałości wszystkich, którzy z Przeglądem są w jakiś sposób związani, poradziliśmy sobie. Przejechaliśmy i przelecieliśmy setki tysięcy kilome- trów, by dotrzeć do Was, zaprezentować na naszych łamach najlepszych z najlepszych. Pokazać, jak można dobrze pra- cować i obsługiwać klientów. Być może, w tym podróżniczym zapamiętaniu, bylibyśmy gdzieś w połowie drogi do Wenus. O Księżycu nie wspomnę, bowiem do niego dotarlibyśmy pewnie już kilkadziesiąt razy. Na swojej drodze spotykaliśmy mnóstwo interesujących ludzi z branży oponiarskiej. Wielu chętnie dzieliło się z nami swoją wiedzą, pasjami, przygodami, których doświadczyli pracując w swoich serwisach, ale też wykonując różnego rodzaju działania pozazawodowe. Efekty tych podróży znajdujecie w każdym kolejnym nume- rze PO. A powstało ich już - włącznie z numerem jubileuszo- wym - 227. Tysiące godzin pracy, setki tysięcy zapisanych stron. Na wielu z nich odnajdujecie siebie, Drodzy Czytelnicy! To czasopismo powstało bowiem z potrzeby dostarczania wiedzy Wam, ale i opisywania tego, co w branży oponiarskiej, i u Was się dzieje. Staramy się słuchać i przenosić Wasze uwagi i spostrzeżenia na nasze łamy. Było o przeszłości, to teraz trochę o przyszłości. O zmianach generacyjnych, które zachodzą także w Waszych fi rmach. Wiem to po naszych rozmowach, ale niekiedy wracających egzemplarzach z adnotacją: „zmiana właściciela” lub „adresat nieznany” albo - co gorsza - „adresat nie żyje”. Tę ostatnią adnotację przyjmowaliśmy najtrudniej i ze smutkiem. Jednak, co by nie powiedzieć: życie nie znosi pustki. Starsze pokole- nie odchodzi na emerytury i w ramach generacyjnej zmiany oponiarskie biznesy przechodzą w ręce młodszego pokolenia. Natomiast Przegląd Oponiarski - mam taką nadzieję - nadal będzie wydawany przez Wydawnictwo Górzyński. Przez kilka ostatnich lat do roli szefa przygotowuje się bowiem mój syn, Michał. Wierzę i jestem przekonany, że nasze czasopismo, pod Jego kierownictwem, będzie się nadal rozwijało, że zyska nowych Czytelników, że jeszcze bardziej zaistnieje w mediach społecznościowych, że będzie bardziej cyfrowe niż papierowe. Po prostu postępu się nie zatrzyma, a technologia cyfrowa i informatyczna, robotyka coraz bardziej wkraczają w nasze życie. Być może za kilkanaście lat papierowe wy- dania Przeglądu Oponiarskiego będą dostępne tylko w kilku bibliotekach. Chociaż tak miło bierze się w ręce i czuje ciężar numeru wydrukowanego na papierze. Na koniec chciałbym wszystkim, którzy przez te minio- ne ćwierćwiecze - dziennikarzom, ekspertom, naszym rodzinom - budowali pozycję Przeglądu, podziękować i życzyć wszystkiego najlepszego. Niniejszym ogłaszam, że zaczynamy kolejny, 26. rok działalności. „Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy... ... Żaden dzień się nie powtórzy...” Wisława Szymborskawww.przegladoponiarski.pl dotyczącym wylesiania (EUDR). Celem EUDR jest zapo- bieganie wylesianiu i degradacji lasów związanych z pozyski- waniem kauczuku oraz innych surowców wykorzystywanych w produktach wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej. Jak podkreśla producent, zaangażowanie wewdrażanie zrówno- ważonych praktyk pozwoliło firmie na wcześniejsze spełnienie wymogów aktu prawnego, który ma obowiązywać od grudnia 2024 r. Prinx zaznacza również, że certyfikacja stosowanego kauczuku naturalnego to kolejny kamień milowy, który świadczy o zaangażowaniu firmy w odpowiedzialność za środowisko i zgodność z przepisami. (Źródło: Prinx Chengshan Tire Europe) Tej jesieni firma Nokian Tyres świętuje 90. urodziny opony zimowej. Producent wyprodukował pierwszą na świecie „zimówkę” w1934 roku, by radzić sobie zsurową fińską zimą. Opona charakteryzowała się agresywną rzeźbą bieżnika, zapewniającą przyczepność itrakcję, ajego otwarta konstrukcja pozwalała na samooczyszczanie się ze śniegu podczas jazdy. Kelirengas, pierwsza na świecie opona zimo- wa, została zaprojektowana zmyślą osamochodach ciężaro- wych. Dwa lata później wprowadzono dodatkowo ulepszony projekt Lumi-Hakkapeliitta, przeznaczony dosamochodów osobowych. (Źródło: Nokian Tyres) Firma ZC Rubber ogłosiła przedłużenie strategicznego partnerstwa z dostawcą usług logistycznych DSV na kolej- ne 10 lat. Od momentu rozpoczęcia współpracy w 2014 roku partnerstwo rozwijało się od wyposażania floty DSV w opony Westlake do wyłącznej dystrybucji ogumienia Westlake TBR w Danii, Norwegii, Szwecji i Finlandii. DSV odegrała kluczową rolę w promocji marki na rynku skandynawskim, co przyczyniło się dowzrostu jej renomy. Nowa umowa obejmuje kontynuację wyposażania floty DSV wopony Westlake. Dostawca usług logistycznych zobowiązał się także domontażu ogumienia wewszystkich nowych naczepach oraz dopromocji marki wśród europejskich producentów OEM. (Źródło: ZC Rubber) Magna Tyres, producent opon OTR i przemysłowych, ogłosił nawiązanie partnerstwa z norweskim dystrybuto- rem Norgesdekk, który stanie się wyłącznym dystrybu- torem produktów marki w kraju. To partnerstwo wpisuje się w strategię globalnej ekspansji firmy oponiarskiej, wzmacnia- jąc jej obecność w regionie skandynawskim dzięki lokalnemu doświadczeniu i szerokiej sieci dystrybucji Norgesdekk. Firma jest uznanym dystrybutorem ogumienia w branżach takich jak budownictwo, górnictwo, obsługa portowa i rolnictwo, co umożliwi jej klientom dostęp do pełnej gamy opon OTR i przemysłowych Magna. (Źródło: Magna Tyres) Pirelli Cinturato All Season SF3 uzyskała najwyższy wynik wteście całorocznych opon przeprowadzonym przez Tyre Reviews, którego wyniki opublikowano we wrześniu. Opony wrozmiarze 235/35 R19 poddawano pró- bom wróżnych warunkach - od suchego asfaltu po śnieg. Samochodem testowym był VW Golf GTI. Jak poinformował producent, na mokrych nawierzchniach Cinturato wyróżniała się przyczepnością w zakrętach i najkrótszą drogą hamowa- nia - 25,14 m w porównaniu do 26,6 m w przypadku produktu zajmującego drugie miejsce. Model uzyskał również najlepsze wyniki we wszystkich testach związanych z aquaplaningiem. Na suchej nawierzchni opona Pirelli wykazała się skutecz- nością hamowania i przyczepnością na przedniej osi oraz osiągami zbliżonymi do stosowanych jako punkt odniesienia opon letnich. Ponadto Cinturato All Season SF3 osiągnęła najlepszy ogólny poziom hałasu oraz bardzo dobre wyniki w zakresie oporów toczenia. (Źródło: Pirelli) Oponiarskie wieści Ze świata Dokończenie na str. 12 6 W BRANŻY Wyniki badania Ipsos przeprowadzonego na zlecenie Goodyear pokazały pozytywne nastawienie kierowców do opon całorocznych w sytuacji łagodniejszej zimy. Dane ankietowe zebrane w lutym br. obejmowały próbę 4550 kierowców, po 650 zsiedmiu krajów europejskich, w tym rów- nież z Polski. Jak informuje producent, prawie dwie trzecie respondentów uważa opony zimowe za lepsze na zaśnieżo- nych i oblodzonych drogach, co jest zgodne z zaleceniami firmy Dunlop. W kwestii innych aspektów, wyniki wskazują na pozytywne opinie kierowców dotyczące innych osiągów opon całorocznych: 34 proc. uważa, że w kwestii przyczep- ności i hamowania na mokrej nawierzchni są porównywalne z oponami zimowymi, a ponad 68 proc. postrzega opony cało- roczne jako równie dobre lub lepsze w tym zakresie na suchej nawierzchni. Dodatkowo, według 36 proc. kierowców ocenia bezpieczeństwo i komfort jazdy na oponach całorocznych na podobnym poziomie co w przypadku zimowych, a w odczuciu 31 proc. mają one „równie dobry” przebieg. (Źródło: Goodyear) Opona WinterContact TS 870 P marki Continental otrzymała ocenę „wzorową” od niemieckich magazynów Auto Bild Allrad i Auto Bild sportscars, które podkreśliły jej wysokie standardy bezpieczeństwa. Testom poddano opony w rozmiarze 245/45 R18 na modelu Cupra Formentor oraz 235/35 R19 na BMW M135i. Oba samochody miały napęd na cztery koła. Eksperci z Auto Bild Allrad docenili oponę za doskonałe właściwości na śniegu i mokrej nawierzchni, dużą odporność na aquaplaning, krótką drogę hamowania i niski opór toczenia. Auto Bild sportscars opisał ją jako „bardzo przekonującą oponę zimową” o wzorowych właściwościach na mokrej i suchej nawierzchni, jedną z najlepszych pod względem prowadzenia na śniegu, podkreślono również jej odporność na aquaplaning. (Źródło: Continental) Nexen Tire rozszerza oznaczenia opon zimowych. Producent ogłosił, że na swoich produktach umieszcza już nie tylko symbol M+S (błoto iśnieg), ale także 3PMSF (Three-Pe- ak Mountain Snowflake). Firma podkreśla, że zmiana odzwier- ciedla rosnące znaczenie ogumienia, które sprosta surowym zimowym warunkom. Symbol 3PMSF, umieszczany na opo- nach zimowych icałorocznych Nexen, oznacza certyfikowaną wydajność wwarunkach zimowych. Nexen poinformował, że testom poddawane są wszystkie modele zimowe icałoroczne. Aby sprostać zmieniającym się wymaganiom rynku, wtym wzakresie opon całorocznych izimowych, producent sku- pia się na wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii irygorystycznych procedur testowych. Wszystkie dostępne na rynku opony zimowe icałoroczne Nexen spełniają normy istandardy określone przez certyfikat 3PMSF. (Źródło: Nexen Tire) Od lipca 2024 r. Hankook jest pełnoprawnym członkiem Global Data Service Organisation for Tyres and Automoti- ve Components (GDSO). Międzynarodowe stowarzyszenie non-profit wspiera cyfrową standaryzację iłatwiejszą wymia- nę danych wbranży oponiarskiej imotoryzacyjnej, oferując producentom opon iinnym organizacjom włańcuchu wartości dostęp dobranżowych systemów danych. Cyfrowa wymiana danych dotyczących opon iich efektywne wykorzystanie od- bywa się zapośrednictwem przestrzeni danych GDSO przy użyciu dedykowanego złącza. Członkostwo Hankook stanowi wyraz zaangażowania przedsiębiorstwa wrozwój branży opo- niarskiej poprzez innowacje technologiczne. (Źródło: Hankook Tire) Od początku września w oponach przeznaczonych na rynek europejski Prinx Chengshan stosuje wyłącznie kauczuk naturalny zgodny z unijnym rozporządzeniem www.przegladoponiarski.pl8 EKSPERCI Eksplozja dekompresyjna zwana wystrzałem Jerzy Warszczyński Zbyt wysokie ciśnienie Wysokie ciśnienie w czasie eksplozji dekompresyjnej generuje duże siły działające na pojazd będący w ruchu stwarzając zagrożenie dla uczestników ruchu drogowego w tym rejonie. Zagrożenie wywołane eksplozją dekompresyjną pojazdu w czasie postoju lub serwisu jest groźne jedynie dla osób znajdujących się w pobliżu. Poniżej widoczne rozerwanie opony po wcześniejszym uszkodzeniu mechanicznym boku. Eksplozja dekompresyjna nastąpiła w czasie pompowania opony bez umieszczenia jej w klatce bezpieczeństwa. Skutkiem tego braku wyobraźni i przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa była śmierć pracownika. Prowadzone swego czasu przez OBRPO Stomil w Pozna- niu oraz Politechnikę Poznańską badania eksperymentalne opon samochodowych podczas eksplozji dekompresyjnych pozwoliły na ilościowe opisanie zjawiska oraz jego skutków. Analizowano wpływ eksplozyjnej dekompresji opon na zakłó- cenie stateczności samochodu i tym samym określenie jego wpływu na bezpieczeństwo ruchu pojazdów. Istotnym walorem są wskazówki rozróżnienia eksplozji dekompresyjnej opony od jej innego zniszczenia. Spośród trakcyjnych właściwości samochodu wpływających na bezpieczeństwo czynne wyróżnia się stateczność i kiero- walność. Stateczność to zdolność do samoczynnego powrotu na pierwotny tor ruchu w sytuacji, gdy wymuszenie zewnętrzne spowodowało nagłą zmianę tego toru, a następnie przestało działać. Takim wymuszeniem może być: - gwałtowna eksplozyjna dekompresja opony, - gwałtowny podmuch wiatru, - najazd na nierówność, - nagła zmiana reakcji stycznej na jednym z kół wskutek lokalnej zmiany stanu nawierzchni drogi (kałuża, plama oleju). Kierowalność to sposób reagowania samochodu na działa- nie kierowcy. Kierowalność i stateczność są na ogół ze sobą związane. Zależą od konstrukcji samochodu, jego parametrów technicznych, wymuszeń zewnętrznych i działań kierowcy. Bardzo duży udział w kształtowaniu charakterystyk kiero- walności i stateczności mają opony. Ich cechy istotne z punktu widzenia stateczności i kierowalności to: ysztywność poprzeczna - od której zależy odporność na znoszenie, ysztywność obwodowa - od której zależą siły wzdłużne podczas napędu i hamowania, yrodzaj i rzeźba bieżnika - od których zależy przyczepność do jezdni oraz wymienione wyżej siły wzdłużne oraz po- przeczne. Czynniki powodujące eksplozyjną dekompresję opony: yuszkodzenia mechaniczne boków opon, yniewłaściwa eksploatacja opon, yniewłaściwie wykonane naprawy opon. Eksperymenty z dekompresją W rozpoznaniu zjawisk przeanalizowano opinie technicz- ne dotyczące bezpieczeństwa czynnego pojazdów. Poniżej wybrane klatki sfi lmowanej eksplozji dekompresyjnej opony ciężarowej wykonanej w czasie badań OBRPO w Poznaniu i Politechniki Poznańskiej. W czasie eksperymentu przeprowadzono badania mecha- noskopijne w celu: yustalenia zakresu uszkodzeń charakteryzujących się roz- dzieleniami występującymi pomiędzy elementami nośnymi opony i powstałymi w czasie eksplozyjnej dekompresji opony, Eksplozje dekompresyjne potocznie zwane wystrzałami występują najczęściej w oponach ciężarowych, głownie z powodu stosowanego w nich wysokiego ciśnienia (około 900 kPa). Poniższy artykuł był już prezentowany na łamach Przeglądu Oponiarskiego, jednak temat poruszony przez autora - Jerzego Warszczyńskiego - jest na tyle istotny, iż warto go przypomnieć naszym Czytelnikom.www.przegladoponiarski.pl ywykonania przy użyciu specjalistycznej aparatury optycznej (mikroskopu stereoskopowego) obserwacji wszystkich kra- wędzi rozdzieleń, celem rozpoznania charakterystycznych cech uszkodzeń powstałych mechanicznie oraz z powodu rozerwania dekompresyjnego, yokreślenia charakterystycznych cech uszkodzonych krawędzi w oponie rozerwanej pod kontrolą z wstępnym mechanicznym nacięciem elementów nośnych opony (splotów stalowych), yokreślenia metodologii rozpoznawania typu uszkodzenia na podstawie charakterystycznych cech uszkodzonych drutów osnowy, Analizy śladów: yporównanie cech charakterystycznych uszkodzonych krawędzi, yokreślenie przedziałów uszkodzonych miejsc, yprzypisanie geometryczne miejsc uszkodzeń mechanicz- nych oraz uszkodzeń wynikłych z powodu uszkodzenia opony eksplozyjnej dekompresji. Przeprowadzone badania wykazały odmienne cechy uszko- dzeń krawędzi stalowych splotów naciętych mechanicznie w porównaniu do tych elementów, które uszkodzone zostały w wyniku eksplozyjnej dekompresji opony. Powierzchnie czołowe splecionych drutów w przypadku nacięcia - przecięcia mechanicznego mają kształt zbliżony do płaskiego (kształt typowy dla cięcia ostrym narzędziem), przy czym powierzchnie te nie są prostopadłe do osi drutu, Przykładowe fazy kontrolowanej eksplozji dekompre- syjnej opony EKSPERCI 9 lecz pochylone względem niej pod znacznym (zróżnicowanym w zależności od obserwowanego drutu) kątem. Obserwacje te potwierdzają, że na przebieg procesu uszka- dzania warstwy drutów znaczny wpływ miała duża siła boczna oddziaływująca na bok opony. Spowodowała ona wystąpienie w nich złożonego stanu naprężenia, na który składają się przede wszystkim: ynaprężenia rozciągające wynikające z normalnych warun- ków eksploatacji, ynaprężenia ścinające wynikające z działania dużej siły bocznej uszkadzającej bok opony, ynaprężenia zginające dotyczące w szczególności uszko- dzonych powierzchniowo odsłoniętych splotów stalowych osnowy, ywystąpienie złożonego stanu naprężeń w warstwie drutów potwierdza tezę, że uszkodzenie boku opony, które wy- wołuje eksplozję dekompresyjną wystąpiło w warunkach eksploatacji pojazdu, Uszkodzony bok opony w wyniku symulacji eksplozji dekompresyjnej Zdjęcie mikroskopowe drutów osnowy uszko- dzonych na wskutek eks- plozji dekompresyjnej Zdjęcie mikroskopowe drutów osnowy uszko- dzonych na wskutek uszkodzenia mechanicz- nego Widok uszkodzonego wkładu naprawczego Widok miejsca dekom- presji eksplozyjnej z na- łożonym i oderwanym fragmentem bieżnika Poprzeczne rozerwanie warstw osnowy Dokończenie na str. 10Next >