Jakie opony rolnicze?

Jakie parametry opon wybrać do maszyn rolniczych? Jakie ciśnienie zastosować dla lepszej efektywności podczas prac w polu? Które parametry kontrolować, by wydłużyć życie opon?

Im lepszej jakości i trwalsza opona, tym większa jej wydajność, zmniejszony poziom ubijania gleby, zwiększona efektywność paliwowa maszyny, a przede wszystkim oszczędność pieniędzy i cennego czasu w trakcie zbiorów. Warto pamiętać, że nadmierne ścieranie bieżnika negatywnie wpływa na ekonomię jazdy - skutkuje wzrostem uślizgu i niepotrzebnym zużyciem paliwa.

- Zakup odpowiednich opon do maszyn rolniczych to bardzo istotny element odpowiedzialnego i świadomego prowadzenia gospodarstwa - powiedział Piotr Sarnecki, dyrektor generalny Polskiego Związku Przemysłu Oponiarskiego (PZPO). - Jako łącznik pomiędzy maszyną i mocą jej silnika a podłożem, opony i ich jakość odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu wydajności wykonywanych prac. Nowoczesne ciągniki czy kombajny charakteryzują się dużą mocą, a więc potrzebują najlepszej jakości ogumienia, przystosowanego do trudnych warunków. Takie opony muszą sprawdzić się na ciężkim sprzęcie, pod dużymi obciążeniami i w zróżnicowanym terenie. Właściwe oraz odpowiednio zadbane ogumienie pozwala zaoszczędzić nawet 12 proc. paliwa (1).

Wiele czynników, tj. susza czy malejące ceny sprzedaży produktów rolnych, ma istotny wpływ na rentowność prowadzonej działalności. Rośnie jednak świadomość rolników na temat korzyści płynących z zakupu dobrego ogumienia do swoich maszyn. Opony rolnicze, tak jak te do samochodów osobowych, dzielą się na trzy klasy: ekonomiczna, średnia i premium. Opony klasy premium są produkowane przy użyciu najlepszych technologii, jakimi dysponuje dany producent i zapewniają najlepszą jakość i osiągi w dłuższym czasie użytkowania. Kluczowy tu jest zarówno kształt bieżnika, jak i mieszanka gumy zastosowana w ich produkcji - dzięki czemu mają lepszą wytrzymałość oraz wyższą ekonomię jazdy.

Przy wybieraniu ogumienia do maszyn rolniczych warto wziąć pod uwagę:

trakcję - zdolność przenoszenia mocy silnika na poruszanie maszyny i unikanie buksowania w polu, co wpływa negatywnie na glebę
zużycie paliwa, które również powiązane jest z trakcją
poziom ugniatania gleby
przebieg opony w całym okresie eksploatacyjnym
zdolność opony do samooczyszczenia

Piotr Sarnecki podkreślił, że na rynku obserwowany jest wzrost sprzedaży opon rolniczych dobrych marek - co oznacza, że kolejni rolnicy przekonują się, jak duże znaczenie dla optymalizacji kosztów ich gospodarstwa ma odpowiednie ogumienie.

Na rynku dostępne są dwa podstawowe typy opon rolniczych: radialne i diagonalne, które różnią się głównie budową wewnętrzną. Opony diagonalne mają wielowarstwową budowę osnowy z kordem ułożonym pod kątem ostrym w stosunku do kierunku obrotu. Z kolei opony radialne mają kordy osnowy ułożone prostopadle do kierunku obrotu opony.

Producenci większości nowoczesnych maszyn rolniczych decydują się na wyposażenie fabrycznie nowych ciągników w typ radialny, ponieważ takie opony są najbardziej zaawansowane technologicznie. Pozwalają na zmniejszenie zużycia paliwa o 3-12 proc., a odkształcenia ogumienia radialnego przebiegają w odpowiedni i kontrolowany sposób - przyczynia się to do mniejszego stopnia ugniecenia gleby, po której porusza się maszyna.

Czołowi producenci ogumienia rolniczego produkują dwie kategorie opon radialnych - klasy IF oraz VF. Pozwalają one na bezpieczną pracę przy zastosowaniu niższego ciśnienia w porównaniu do klasycznych opon radialnych o odpowiednio o 20 proc. oraz 40 proc. Ten parametr istotnie wpływa na spalanie podczas jazdy po nieutwardzonym terenie - w przypadku opon rolniczych niższe ciśnienie przekłada się na zwiększenie przyczepności, a także pozwala zniwelować ryzyko wystąpienia poślizgu. Dobór właściwego ciśnienia w oponach klasy IF i VF dokonywany jest na podstawie aktualnego obciążenia koła - pozwala to uniknąć konieczności zmiany ciśnienia po zakończeniu pracy w polu i przed wyjazdem na drogę utwardzoną, po której ciągnik porusza się z większą prędkością.

Co zrobić, by optymalizować koszty i wydłużyć żywotność opon do maszyn rolniczych?

Producenci opon dokładnie opisują parametry użytkowania produktu, które uwzględniają wiele czynników, jak rodzaj pracy, masa traktora czy jego prędkość. Trzymanie się wskazań producenta wydłuży okres eksploatacji opony.
Regularne sprawdzanie ciśnienia w oponach - należy monitorować je manometrem przynajmniej raz w miesiącu. Kluczowe jest utrzymywanie wskaźnika na prawidłowym poziomie - podstawowym błędem popełnianym przez operatorów ciągników jest doprowadzanie do zbyt wysokiego ciśnienia w oponie. Optymalna wartość jest podana na oponie.
Należy monitorować luzy na drążkach i zużytych łożyskach zwrotnic. Ich wystąpienie może objawiać się niewłaściwym nachyleniem kół w stosunku do gruntu, a w konsekwencji szybszym ścieraniem się opon, szczególnie przednich. Zwrotnica odpowiada za prowadzenie koła pojazdu w pozycji przewidzianej przez zawieszenie i układ kierowniczy. Zwrotnica zużywa się znacznie szybciej przy nieprawidłowo ustawionej geometrii zawieszenia - prawidłowa zbieżność ma istotny wpływ na tempo eksploatacji ogumienia, a jej regularna kontrola sprzyja dłuższej żywotności opon.
Przy wysokim zużyciu klocków na oponie tylnej ciągnika wzrasta uślizg oraz zużycie paliwa. Badania wykazały, że po przekroczeniu 50 proc. zużycia klocków na oponie pojawiają się największe spadki sił trakcyjnych (2), a dalsza eksploatacja opony wiąże się z obniżeniem ekonomii jazdy - zarówno na gruncie miękkim, jak i utwardzonej powierzchni.
Sposób przechowywania opon rzutuje bezpośrednio na bezpieczeństwo pracy rolnika i żywotność ogumienia, choć to użytkowanie najbardziej przyczynia się do zużycia opony. Ogumienia nie powinno się narażać na bezpośrednie oddziaływanie warunków atmosferycznych, wysokie temperatury i ich gwałtowne zmiany, działanie promieniowania UV w wysokim natężeniu oraz kontakt z chemikaliami czy wyładowaniami elektrycznymi.